Wateropleidingen lanceert cursussen fysisch-chemische zuiveringstechnieken

28 september 2021

Wateropleidingen biedt vanaf november nieuwe cursussen voor managers, technologen en operators aan. De cursussen richten zich op zuiveringstechnologieën op basis van fysisch-chemische processen. Drinkwaterbedrijven gebruiken deze technieken al langer. Relatief nieuw is de toepassing bij afvalwaterzuivering. “Bijvoorbeeld om microverontreinigingen te verwijderen of waterhergebruik voor industriële toepassingen mogelijk te maken”, zegt Bram Ooms, opleidingscoördinator bij Wateropleidingen.

cur-fs-wilp

Artikel en foto door Waterforum

Wateropleidingen biedt voor iedere doelgroep een aparte cursus aan die is afgestemd op de werkpraktijk. Alle cursussen gaan bij voldoende belangstelling in november dit jaar van start. De inhoud en opzet zijn in nauw overleg tot stand gekomen met Frans Visser, beleidsadviseur waterketen van waterschap Vallei en Veluwe met een achtergrond in de procestechniek. Daarnaast leverden experts van drinkwaterbedrijven input. Voor de uitwerking van de cursussen werkt Wateropleidingen ook nauw samen met deskundigen van advies-en ingenieursbureaus.

Ultramoderne zuivering
Visser was zelf betrokken bij de pilot voor de ultramoderne zuivering van waterschap Vallei en Veluwe in Wilp. In een pilotplant is hier vanaf april 2019 tot medio juli 2020 een nieuwe combinatie van fysisch-chemische zuiveringstechnieken getest om zo schoon mogelijk water te produceren. De combinatie van elektrocoagulatie, een DAF-installatie en nanofiltratie is uniek voor de Nederlandse waterwereld. “Een totaal ander concept”, benadrukt Visser. “Geen biologische zuivering, maar een combinatie van fysisch-chemische technieken die waterschappen nog nooit hebben toegepast in één proces.”

Co-creatie
Directeur Gabrielle Knufman van Wateropleidingen gaf eerder op WaterForum aan dat het opleidingsinstituut alleen via samenwerking met de waterschappen en co-creatie innovatief en passend onderwijs kan aanbieden. “In onze organisatie is veel kennis en expertise aanwezig. Als we die krachten met andere partijen bundelen, wordt iedereen daar beter van”, aldus Knufmann.

Visser keek voor de samenstelling van de cursussen naar de ervaringen van drinkwaterbedrijven met de nieuwe technieken. “Daarnaast heb ik gekeken naar andere waterschappen waar al meer behoefte is aan kennis op het gebied van actiefkool- en ozoninstallaties voor de toekomstige opleidingspgrogramma’s. Veel projecten bevinden zich nog in de pilotfase, maar ik heb ook de ontwikkelingen voor de lange termijn in kaart gebracht. De overgang van pilot naar full scale installaties neemt immers weer nieuwe uitdagingen met zich mee. Maar denk ook aan de inzet van nieuwe technieken, zoals capillaire nanofiltratie, om in één stap microverontreinigingen te kunnen verwijderen.”

Managers
De cursussen richten zich op meerdere niveaus: managers, technologen en operators. De tweedaagse cursus Verwijderen microverontreinigingen en hergebruik afvalwater op 25 en 26 november in Utrecht voor managers schetst huidige en toekomstige uitdagingen waar de zuivering voor staat. Ook komen nieuwe zuiveringstechnieken op hoofdlijnen aan de orde en bespreken docenten met de deelnemers afwegingen en keuzes met een doorkijk naar invoering in bestaande bedrijfsvoering. Na deze cursus hebben de deelnemers kennis over de verschillende technieken en weten ze welke informatie nodig is om een weloverwogen keuze te maken. “Waterschappen werken immers locatie- en grondgebonden en moeten overal weer een andere afweging over de keuze voor bepaalde technieken nemen”, licht Visser toe. “Wanneer er bijvoorbeeld veel metaalverwerkende bedrijven in een waterschap actief zijn, kun je bepaalde technieken maar beter niet toepassen omdat ze van tevoren zijn gedoemd om te mislukken. Als daar bijvoorbeeld veel broom bij vrijkomt, is ozon niet handig in verband met bromaatvorming.”

Technologen
Technologen krijgen in de tweedaagse cursus op 10 en 17 november Highlights fysisch-chemische zuiveringstechnieken inzicht in de voor-en nadelen van deze technieken, inclusief de meest voorkomende problemen waar ze rekening mee moeten houden. De cursisten leren de ervaring uit de drinkwatersector op de eigen situatie in het waterschap toepassen. Na afloop hebben ze kennis van de technieken, een overzicht van de laatste ontwikkelingen én een uitgebreider netwerk.

Operators
Ook aan de operators is gedacht. Zeker nu steeds meer waterschappen in het kader van het Versnellingsprogramma van het ministerie van IenW met pilots en full scale installaties actief kool- en ozoninstallaties in gebruik nemen om microverontreinigingen uit afvalwater te verwijderen. Ondank de pilots zijn deze technieken voor veel operators nieuw, omdat ze in conventionele rwzi’s en awzi’s niet worden gebruikt. Gedurende twee dagen (2 en 16 november) leren ze de technieken te doorgronden, data te interpreteren en de veiligheid en het proces van ozon- en actief koolinstallaties te beheersen. Ook leren ze om te gaan met problemen en oplossingen voor te stellen. Na het volgen van deze cursus zijn ze in staat om het zuiveringsproces bij deze installaties te bewaken.

Full scale installaties
Steeds meer waterschappen nemen full scale ozon-of actiefkoolkoolinstallaties in bedrijf, ziet ook Bram Ooms, opleidingscoördinator bij Wateropleidingen en aan de WUR afgestudeerd als milieukundige. “De fase van pilots is voorbij. Operators hebben de kennis uit onze nieuwe cursus nodig om hun werk in de praktijk goed uit te kunnen voeren.”
Ooms stelt verder dat een keuze voor waterhergebruik mogelijk maken, heel goed kan samengaan met het extra verwijderen van microverontreinigingen. “De ene techniek is niet los te zien van de andere. Bovendien beïnvloeden de technologische ontwikkelingen elkaar.”

Waardevolle grondstoffen
Visser wijst op de waardevolle grondstoffen die waterschappen uit afvalwater kunnen halen. “Nu breken we alles af tot CO2 en water en houden we helaas nog een grote reststroom over.” Doel van de beoogde circulaire economie is echter om waardevolle grondstoffen zoveel mogelijk uit het afvalwater te halen. “Denk bijvoorbeeld aan cellulose. Steeds meer waterschappen gebruiken speciale zeven om de kwalitatief hoge vezels terug te winnen. Afnemers kunnen er vervolgens weer verpakkingen van maken.”

Nieuwe cursussen
Ooms benadrukt dat Wateropleidingen in de toekomst via co-creatie met waterschappen graag ook andere cursussen wil ontwikkelen. “De vraag voor de cursussen fysisch-chemische zuiveringstechnieken kwam uit de waterschappen en speelt in op een duidelijke behoefte. Wij horen graag op welke onontgonnen terreinen Wateropleidingen nog meer een rol kan spelen. Denk bijvoorbeeld aan cursussen op het gebied van datamanagement. Daar kunnen we wellicht meer aandacht aan besteden in onze opleidingen. Maar dan moet wel duidelijk zijn waar we op moeten focussen.”