25 jaar Wateropleidingen - Hogere opleiding drinkwater
Wateropleidingen bestaat dit jaar 25 jaar. Met docenten blikken we terug over opleidingen en de ontwikkeling die deze doormaken. Deze keer met Ger Vos en Kees Hagen, beide docent voor de Hogere Opleiding Drinkwater (HOD).
Jullie zijn beide oud-cursist Hogere Waterleiding Techniek in 1986/1987. Dit is de voorloper van de HOD en werd al gegeven voordat Wateropleidingen bestond. Kun je iets vertellen over de opzet van deze opleiding?
Kees: De opleiding Hogere Waterleiding Techniek (HWT) was een intensieve opleiding van twee jaar met om de week een lesdag. De HWT bestond uit een conventioneel pakket van 13 of 14 vakken als vloeistofmechanica, werktuigbouw en elektrotechniek. Ieder vak werd afgesloten met een examen. De studielast was zwaar.
Ger: Bij ieder vak hoorde een dikke blauwe map vol met tekst en formules die je moest kunnen doorgronden. De invulling van de lessen in die tijd verschilt ook van nu. De docent was voornamelijk bezig met het zenden van informatie en onderbouwde dit met aantekeningen die hij met krijt op het lesbord schreef.
Wat heeft de deelname als cursist aan de HWT jullie gebracht/opgeleverd?
Ger: De HWT gold als functie-eis bij drinkwaterbedrijven voor leidinggevende functies. Ik was in die tijd werkzaam als districtshoofd en met het diploma kreeg ik een vaste aanstelling. De opleiding heeft mij verder gevormd en heeft geholpen bij het opbouwen van een netwerk. En het heeft mij een breed inzicht in alle facetten van drinkwater gegeven. Ik was werkzaam in de drinkwaterdistributie en kreeg vanuit deze opleiding steeds meer interesse in drinkwaterproductie, winning en zuiveringen.
Kees: De opleiding was in eerste instantie ontwikkeld door PBNA en is vervolgens door de waterleidingbedrijven overgenomen. Nadat ik de HWT opleiding had voltooid, ben ik gevraagd om docent te worden en ben ik de afgelopen 30 jaar, met enkele onderbrekingen, docent geweest voor HWT, MWT, Basisopleiding en de afgelopen 10 jaar voor de HOD.
In het cursusjaar 2008/2009 is de HOD voor het eerst gegeven. Hoe is deze opleiding tot stand gekomen?
Kees: In de jaren 90 waren er fusies bij drinkwaterbedrijven en was er weinig aanwas van nieuwe medewerkers. Dit leidde tot kleinere groepen voor de HWT, totdat deze op een gegeven moment niet meer van start kon gaan. Dit veranderde rond 2008. Er kwamen steeds meer mensen op HBO-niveau bij drinkwaterbedrijven werken en zij moesten snel breed inzetbaar gemaakt worden. In overleg met de drinkwaterbedrijven heeft Wateropleidingen toen de HOD opgezet. De HOD is minder diepgaand opgezet dan de HWT vanwege de veranderingen in de sector. Mensen hoeven steeds minder zelf te rekenen, maar moeten wel om kunnen gaan met de formules om inzicht te hebben in wat er gebeurt. De getallen die je ziet moet je wel op waarde kunnen schatten.
Wat zijn door de jaren heen de grootste herzieningen in de opleiding geweest?
Ger: De grootste verandering is de manier van lesgeven. De lessen zijn veel interactiever. Cursisten bedenken oplossingen en delen hun ervaring. Ook zijn er steeds meer groepsopdrachten waarmee cursisten met de theorie aan de slag gaan. Het lesboek is ook geen traditioneel lesboek meer, maar meer een naslagwerk voor cursisten.
Is er een verandering in de doelgroep van deze cursus?
Ger: De groep cursisten wordt meer divers, van een mbo-achtergrond tot universitair. Ze komen van steeds meer afdelingen en verschillende functies. Dit zorgt voor interessante discussies tijdens de les. Maar er zijn ook deelnemers aan de opleiding van aannemers en adviesbureaus die in de watersector actief zijn.
Is er een verschil in lesgeven tussen toen (2008) en nu?
Ger: Voornamelijk de interactie tijdens de les. Alleen maar zenden kan niet meer. Na een uur lang zenden zie je dat de meeste cursisten hun aandacht verliezen. Daarom geven we cursisten een opdracht mee en bespreken deze hierna. Maar ook de grote beschikbaarheid van informatiebronnen die snel actualiseren maakt een verschil. Je moet laten zien dat je bij de tijd bent. Vroeger kon je meer leunen op ervaring. Het uitwisselen van ervaring is nog steeds belangrijk, maar actuele kennis en bronnen zijn noodzakelijk.
Inmiddels hebben er 328 cursisten deelgenomen aan de HOD. Zijn er uitvoeringen of cursisten die er voor jullie uitspringen?
Kees: Het is mooi om te zien dan de opleiding continu hoog wordt gewaardeerd. Interactie is heel belangrijk. Dit merk je in het verschil tussen de open uitvoeringen en de uitvoeringen die incompany bij drinkwaterbedrijven gegeven worden. Bij de open uitvoeringen is de dynamiek anders en leren cursisten meer van de ervaringen van collega’s van andere bedrijven. Er zijn uitvoeringen geweest met cursisten van Belgische drinkwaterbedrijven en dit werkte zeer verfrissend. Je leert van het groepsproces.
Ger: Individueel kun je het ook niet. Zo hebben we ook eens een hoogopgeleide cursist gehad die zonder de lessen te volgen het diploma wilde halen. En je ziet dan toch dat deze een onvoldoende haalt voor het examen.
Waarom moet je meedoen aan de HOD van 2019/2020?
Kees: Dit is eigenlijk dezelfde reden waarom wij hebben deelgenomen aan de HWT. In de HOD leer je in een korte tijd het werk van het drinkwaterbedrijf kennen. Het helpt je om je verder te ontwikkelen binnen de drinkwatersector en je bouwt een netwerk op.
Hoe ziet de toekomst voor de HOD eruit?
Kees: Bij de opzet van de opleiding maken we gebruik van digitalisering. Waar mogelijk kun je lesmateriaal digitaliseren. Maar de lessen blijven onverminderd belangrijk vanwege de interactie en groepsdynamiek. Inhoudelijk blijven we naar een balans zoeken tussen de breedte en diepte. Er zal een verschuiving van kennisgebieden plaatsvinden. Bijvoorbeeld de steeds grotere rol die data en digitalisering spelen in de drinkwatersector. De instroom van nieuwe mensen blijft en dus ook de behoefte om de HOD te volgen.
