25 jaar Wateropleidingen - Opleiding Integraal Waterbeheer


Wateropleidingen bestaat 25 jaar. Met docenten kijken we terug naar de ontwikkelingen die onze langlopende opleidingen hebben doorgemaakt. Deze keer kijken we naar de opleiding Integraal Waterbeheer met docenten Rob de Groot (Provincie Gelderland) en Jacques Peerboom (Waterschap Limburg).

Rob de Groot & Jac Peerboom

Wateropleidingen verzorgt de opleiding Integraal Waterbeheer vanaf 1997. Hoe is deze opleiding ontstaan?

Jacques: De opleiding Integraal Waterbeheer is in 1997 opgezet door Wateropleidingen. Hierin werden de onderwerpen waterkwantiteit en waterkwaliteit samengevoegd. Eind jaren 80 zorgde de Derde Nota Waterhuishouding ervoor dat er meer samenwerking kwam tussen de betrokken organisaties voor waterkwantiteit, waterkwaliteit en grondwater. De opleiding combineert deze onderwerpen. Iedere docent mocht invulling geven aan de onderdelen uit zijn vakgebied. Ik heb dit gedaan voor oppervlaktewater en algemene hydrologie en verzorg deze onderdelen nog steeds. Rob verzorgt het onderdeel grondwater en hij begeleid de eindopdrachten. Daarnaast verzorgt hij samen met Esther van Beurden de introductieles.

Wat zijn de grootste veranderingen in deze opleiding geweest?

Jacques: Inhoudelijk zijn er niet veel veranderingen geweest. De theorie blijft in de basis gelijk. Water stroomt nog altijd van een hoge druk naar een lage druk via de weg van de minste weerstand. De afgelopen jaren werden de thema’s vasthouden, bergen en afvoeren van water steeds belangrijkere onderdelen.

Rob: De actualiteit bepaalt hoe je invulling geeft aan de theorie. Bijvoorbeeld de gevolgen van klimaatverandering of de extreme droogte in 2018. We passen de kennis toe op deze situaties. Natuurlijk zijn ook de invoering van de Kaderrichtlijn Water en Waterwet verwerkt in de opleiding. En ook de vorm van de eindopdracht is door de jaren heen veranderd. In deze opdracht moeten deelnemers zien dat zij de opgedane kennis kunnen toepassen op een casus uit hun organisatie. Daarin laten zij zien dat zij de geboden theorie beheersen en kunnen toepassen.  In het begin was dit een uitgebreid rapport van tientallen pagina’s. Later werd dit een korter wetenschappelijk artikel en nu is dit een presentatie geworden van de uitwerking van een bepaalde praktijkcase.

Waarin verschilt de cursist uit 1997 met die van nu?

Jacques: De opleiding geeft een totaaloverzicht van het waterbeheer in Nederland. Dit maakt de opleiding voor meerdere doelgroepen interessant. Dit zie je terug in de diversiteit van de deelnemers. Hiertussen zitten zowel mensen die starten in de watersector, als meer ervaren die kennis willen ophalen. Dat was in het begin zo, en nu nog steeds. In het begin bestond de groep voornamelijk uit deelnemers van waterschappen. Inmiddels is dit ongeveer de helft van de groep. Met name het aantal deelnemers vanuit gemeentes en van kleinere adviesbureaus neemt de laatste jaren toe.

Wat is er veranderd in het lesgeven?

Rob: We zijn begonnen met lesgeven met een overheadprojector en VHS-speler. Dit lesmateriaal is omgezet naar de huidige middelen. In de lessen gaat het nog steeds van het koppelen van de theorie aan de praktijk. Maar mensen veranderen en dus ook de manier hoe je de theorie moet brengen. Er zijn steeds meer cases, van jezelf of van anderen en succesvol of juist niet, die je kunt delen. En ook zijn er excursies toegevoegd aan de opleiding. Vroeger begonnen we de opleiding direct met theorie. Inmiddels is dit een openingsles geworden met een rollenspel waarin docenten en cursisten meedoen. Aan de hand van een casus worden alle betrokken partijen en hun rol in het waterbeheer behandeld. Welke belangen spelen er? Wie regelt wat in welke rol? Wat gebeurt er en waarom? En welke wetten zijn er van toepassing? Dit om de breedte van integraal waterbeheer en het grote scala aan stakeholders direct aan het begin van de cursus duidelijk te laten zien.

Jacques: Enthousiasme is erg belangrijk. Je probeert deelnemers zoveel mogelijk te betrekken in de lessen. Wanneer je meer ervaring hebt, wordt dit steeds makkelijker. Maar ook door scholing leer je een verhaal beter over te brengen op cursisten. Zo heb ik laatst nog een workshop van Wateropleidingen bijgewoond waarin we theatervaardigheden leerde toepassen bij het lesgeven.

Inmiddels hebben er 589 cursisten deelgenomen aan Integraal Waterbeheer. Zijn er cursisten of uitvoeringen die er voor jullie extra uitspringen?

Rob: Ik zal de kreet ‘wiskunde-deuk’ niet meer vergeten. Een deelnemers gaf bij de start eens aan hier last van te hebben. Je probeert hen dan extra te ondersteunen. En het is dan extra mooi om te zien dat ze het oppakken.

Jacques: Ooit was er een deelnemer die sinologie (Chinese letterkunde) gestudeerd had en de watersector wilde instromen. Je weet dan dat zo’n deelnemer van ver moet komen. Zo had deze tijdens de studie nooit gebruik gemaakt van een rekenmachine, terwijl je tijdens de opleiding wel in staat moet zijn om basale rekeningen zelf uit te voeren. Maar met de benodigde inzet en begeleiding zie je dat je het dan kunt halen.

Hoe zie je de toekomst van de opleiding?

Rob: Inhoudelijk zal de opleiding niet veel veranderen. Wel de toepassing van de basiskennis binnen nieuwe thema’s. In de cursus proberen we veel uit de praktijk te delen. Zowel de fouten als de successen. Deze kleuren de opleiding en deze ervaringen blijven we delen. En natuurlijk houden we de opleiding actueel. Klimaatverandering speelt een steeds grotere rol en de Omgevingswet komt eraan. Samenwerking en onderling begrip tussen de actoren in het waterbeheer wordt hierdoor nog belangrijker. Voor de toekomst verwacht ik dat de relatie energieproductie en waterbeheer aan aanvullend thema gaat worden. Energie uit waterbewegingen en thermische energie uit oppervlakte- en afvalwaterwater (TEO en TEA ). Maar dat kan ook een aparte cursus worden.

Waarom moet je deelnemen aan de opleiding Integraal Waterbeheer?

Jacques: Als je een breed overzicht wil krijgen van wat er in de watersector speelt. De opleiding heeft zich door de lange looptijd en hoge aantal deelnemers bewezen als dè basisopleiding voor mensen die binnen het waterbeheer werkzaam zijn, of willen zijn. Ook zijn er veel deelnemers die via deze opleiding werk in het waterbeheer hebben gevonden.

Rob: Maar ook om een serieuze gesprekspartner voor collega’s en stakeholders in het werkveld te zijn. Je moet weten hoe het waterbeheer in elkaar zit. En welke organisaties hierin actief zijn en wat de onderlinge dynamiek is.

iwb2016_excursie

Excursie voor de opleiding Integraal Waterbeheer in 2016


Wil je de opleiding Integraal Waterbeheer ook volgen?

In september start de volgende uitvoering van de opleiding Integraal Waterbeheer. Het maximale aantal deelnemers hiervoor is inmiddels bereikt. Als je deze opleiding wilt volgen, dan kun je je (voorlopig) inschrijven. Je komt dan op de wachtlijst te staan en krijgt bericht wanneer er een volgende uitvoering gepland is.